Chủ Nhật, ngày 04 tháng 1 năm 2015
Thomas
Jefferson (1743 -1826) là nhà tư tưởng và hoạt động chính trị
vĩ đại, nổi bật nhất trong lịch sử đấu tranh giải phóng nhân dân Mỹ. Ông là tác
giả của văn kiện lịch sử“Tuyên ngôn độc lập Hợp chủng quốc Hoa Kỳ”. Thời
đại mà ông sống cách nay đã hơn 200 năm, từ đó đến nay nước Mỹ đã có những bước
phát triển mạnh mẽ và vượt bậc về mọi mặt, đặc biệt là quyền con người. Những
quan điểm của Jefferson về chính trị chỉ còn là nền tảng lịch sử với nước Mỹ, nhưng đối với những
quốc gia độc tài chậm phát triển thì nó vẫn mang tính thời sự nóng hổi.
Trong suốt cuộc đời hoạt động
chính trị của mình, Jefferson ủng hộ lập trường học thuyết “Khế ước xã hội” và
các quyền tự nhiên không thể tách rời của con người, đồng thời phê phán hình thức
nhà nước quân chủ. Tư tưởng chủ quyền nhân dân có nội dung nhất quán trong các
luận điểm chính trị của ông. Ông cho rằng “Nhà nước, và nói chung của các
tổ chức chính trị là phải đảm bảo tự do và hạnh phúc cho mọi con người. Trong
trường hợp lạm quyền hay bạo lực từ phía chính quyền nhà nước theo đuổi mục
đích áp bức con người bằng nền chuyên chế, thì không chỉ bằng quyền, mà còn là
trách nhiệm tự nhiên của nhân dân phải lật đổ chính quyền nhà nước đó”. Những
quan điểm này phản ánh mối quan tâm và lợi ích của các tầng lớp dân chủ Mỹ
trong việc thiết lập những thể chế nhà nước mới. Theo Jefferson, tư tưởng chủ quyền
nhân dân không thể tách rời với việc nhân dân làm cách mạng. Đây là một quan điểm
hết sức phù hợp với quy luật phát triển, nó đã và sẽ tiếp tục đóng vai trò tiến
bộ.
Về vai trò của nhân dân đối với
công việc nhà nước, Jefferson cho rằng nhân dân tham gia vào việc điều hành các
công việc nhà nước thông qua các đại diện của mình. Mọi quan chức được bầu ra với
nhiệm kỳ hạn chế và phải bị nhân dân kiểm tra. Ông đòi hỏi những quyền lực thực
tế cho nhân dân tham gia vào đời sống chính trị đất nước, đồng thời cũng thúc đẩy
tự do ngôn luận, tự do báo chí…; về thái độ của nhân dân đối với nhà nước, ông
có một câu nói nổi tiếng: “Nếu có một lúc xẩy ra rằng dân chúng trở nên lơ
đãng với việc nước thì bạn và tôi, và Quốc hội, và những hội đồng, những vị thẩm
phán, những vị thống đốc, chúng ta tất cả sẽ trở thành những con chó sói”.
Một câu nói nữa cũng là của ông: “Có một vài hình thức chính phủ được tổ chức
hoàn hảo hơn những chính phủ khác để bảo vệ cá nhân trong việc sử dụng tự do những
quyền tự nhiên của họ. Những hình thức chính phủ này cũng được giữ gìn kỹ càng
hơn để chống lại sự thoái hóa. Tuy nhiên, kinh nghiệm đã chứng tỏ rằng, ngay dưới
thời chế độ đẹp đẽ nhất, những kẻ nắm quyền hành trong tay, sau một thời gian
và do sự tiến triển chậm chạp đã trở thành những kẻ chuyên chế”.
Nói chung, nội dung quan điểm
chính trị của Jefferson là tiến bộ và có đóng góp rất lớn vào tư tưởng chủ quyền nhân dân. Ông
đặc biệt đề cao tính dân chủ và quyền lực nhân dân trong việc điều hành xã hội
và bộ máy nhà nước.
Liên hệ với bối cảnh xã hội Việt
Nam hiện nay, thì những quan điểm của Jefferson vẫn còn là niềm mơ ước đối với nhân dân và những
người hoạt động dân chủ. Chúng ta có thể thấy tư tưởng chủ quyền nhân dân của
ông là động lực để người dân Việt Nam đứng lên làm cách mạng, vì đó không chỉ
là quyền, mà còn là trách nhiệm của họ đối với lịch sử. Nhân dân có quyền nổi
lên chống lại và lật đổ ách thống trị áp bức của kẻ độc tài bạo chúa. Đó là câu
trả lời thích đáng và hợp pháp của người dân đối với một chế độ theo đuổi mục
tiêu áp bức con người. Những quyền tự nhiên của con người mà ông nêu ra, hiện
nay vẫn chưa được nhà cầm quyền Việt Nam đáp ứng và tôn trọng. Điều đặc biệt
thú vị, nếu dựa vào câu nói của Jefferson thì bộ máy nhà nước Việt Nam hiện nay đúng nghĩa là một hang ổ chó
sói, vì thực sự người dân đã hoàn toàn thờ ơ với việc nước bởi độc tài, bất
công, vì lo sợ bị đàn áp.
Trên thực tế, những quan điểm
chính trị của Jefferson với hoàn cảnh lịch sử Việt Nam hiện nay vẫn còn nguyên giá trị. Như
còn tươi nét mực khi đọc đến, vì rằng nó vẫn mang tính thời sự, và cũng là niềm
mơ ước của dân tộc Việt Nam chúng ta trong thời điểm này.
----------------------
Cấu
trúc Nhà Nước 18-12-2014
Pháp Luật
và Thể Chế 12-12-2014
Hiểu
về "Nhà nước Pháp Quyền"
27-11-2014
No comments:
Post a Comment