10.12.2014
Ngày đầu tiên bước
chân vào một tập đoàn nhà nước lớn ở Việt Nam, sau
câu hỏi thông thường: “Em là con ai vậy?”, là câu hỏi
cũng thông thường không kém: “Em nhậu tốt không?”.
Thế là những tháng ngày gắn bó với công việc của tôi
tại nơi đó luôn đi kèm với bia rượu, vì theo như lời
bỏ nhỏ của trưởng phòng là: “Chú mày mà không uống
được tốt thì không cần đi làm nữa nhé!” Quả thật
là đáng tiếc cho quãng thời gian làm việc khoảng một
năm ở đó, bởi vì tôi chả học hỏi được gì, chỉ
cứ phải nhắm mắt nhắm mũi bấm bụng mà uống bia rượu
cho vừa lòng sếp, và cho vừa lòng các đàn anh đàn chị
đồng nghiệp.
Theo
như lời của một anh đồng nghiệp thì sở dĩ có cái
truyền thống bia rượu như thế là vì phòng tôi làm là
phòng Tiếp thị của một công ty lớn quản lý một khu
công nghiệp đang ăn nên làm ra. Nhân viên trong phòng
ngoài việc làm chính là quảng bá để thu hút doanh
nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp còn phải biết cách
tạo quan hệ lấy lòng các sở ban ngành để mà giấy tờ
được “trôi chảy”. Chưa kể là các sếp cũng dẫn
nhau đi nhậu để mà giúp nhau ký kết hợp đồng. Kiểu
như nếu không có chút men, không có các em xinh tươi cầm
tay thì không thể nào ký nổi một chữ ký ấy.
Chuyện
bia rượu của Việt Nam cũng chẳng phải chuyện mới mẻ
gì, cũng ngàn năm một thuở mất rồi. Chắc cũng có từ
cái thời xuất phát ra câu nói muôn thuở của cánh bợm
nhậu: “Nam vô tửu như kỳ vô phong”. Để giờ đây
Việt Nam đứng đầu khu vực Đông Nam Á về tiêu thụ
bia rượu và đứng thứ 3 châu Á cũng ở hạng mục này.
Một kỷ luc chẳng hay ho tẹo nào. Thậm chí là cho dù
kinh tế Việt Nam có khó khăn thì lượng tiêu thụ rượu
bia cũng chẳng hề suy giảm, thậm chí mỗi năm lại mỗi
tăng thêm. Bằng chứng là tổ chức nghiên cứu thị
trường Eurowatch đã công bố con số thông kê cho thấy
2,8 tỷ lít bia đã được tiêu thụ ở Việt Nam trong năm
2012. Bình quân, mỗi người Việt tiêu thụ 32 lít/năm.
Đến năm 2013 thì con số 3 tỷ lít bia cũng không hề suy
giảm. Quả là một tin đáng mừng cho các doanh nghiệp
sản xuất bia rượu trong ngoài nước khi đang nhắm đến
thị trường Việt Nam đầy tiềm năng. Vậy ra con số
thống kê của Bộ Công thương rằng trong nước sản
xuất được 2,9 tỷ lít bia rượu là hoàn toàn không thể
đáp ứng được cho nhu cầu nhậu trong nước.
Sử
dụng rượu bia đã trở thành một thói quen phổ biến
đối với không ít đàn ông, có trên 70% đàn ông
Việt Nam thường xuyên sử dụng rượu bia. Thậm chí với
nhiều đấng mày râu, sử dụng rượu bia đã trở thành
nét văn hóa, một thói quen trong cuộc sống thường ngày.
Rượu bia đi vào từng sinh hoạt của người dân. Rượu
bia xuất hiện ở tất cả các cuộc vui như cưới hỏi,
sinh nhật, hội họp, gặp mặt… Thậm chí, ngay cả ma
chay cũng không thể thiếu được rượu bia. Chính thói
quen thường xuyên sử dụng rượu bia đang khiến Việt
Nam trở thành quốc gia tiêu thụ rượu bia đứng hàng
đầu khu vực, kèm với đó là những hậu quả, tác hại
của rượu bia gây ra cho sức khỏe người dân và cộng
đồng. Bởi lẽ, những người thường xuyên sử dụng
rượu bia rất dễ mắc các bệnh nguy hiểm cho sức khỏe
và tính mạng bản thân như ung thư, xơ gan, viêm gan…
Chúng
ta bắt gặp hàng ngày tại khắp nẻo đường ở Việt
Nam đầy những quán nhậu đủ các kiểu, thượng vàng
hạ cám. Và thay vì tan sở mỗi buổi chiều, các anh về
nhà với gia đình thì có một số đông chỉ thích lao ra
hàng quán nhậu nhẹt. Vấn đề là chúng ta cứ quy chụp
cho bia rượu là chất men giúp công việc nhanh chóng hơn,
các mối quan hệ công việc cũng thân thiết hơn. Nhưng
bản thân tôi một năm trời làm việc tại doanh nghiệp
nhà nước kia chẳng có nổi một mối quan hệ tốt đẹp
với các sở ban ngành mặc dù rượu bia cứ phải uống.
Các anh cứ bảo là “chú mày phải uống đi để mà
tiếp khách hàng và tiếp các sếp”, vậy nhưng chỉ
thấy các anh tiếp nhau hằng ngày, chả có khách hay sếp
nào cả và cũng chẳng thấy công việc đâu vào đâu.
Các anh cứ vô tư zô zô, hoặc là cứ giả vờ vô tư mà
chẳng hiểu rằng việc lạm dụng rượu bia gây ra nhiều
tác hại cho người sử dụng và cho xã hội. Uống quá
nhiều rượu bia không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe
người uống mà còn là nguyên nhân dẫn đến tình trạng
bạo lực gia đình, gây mất trật tự an ninh xã hội, là
nguyên nhân của tình trạng tai nạn giao thông, ảnh hưởng
đến hiệu quả công việc. Theo Tổ chức Y tế Thế giới
(WHO) việc lạm dụng đồ uống có cồn gây ra hơn 2,5
triệu ca tử vong trên toàn thế giới, tương đương với
khoảng hơn 6.000 người chết mỗi ngày, trong đó những
người trẻ chiếm một tỉ lệ đáng kể. Hơn 50% các
trường hợp tử vong trên toàn thế giới gây ra do các
bệnh truyền nhiễm có thể gây ra bởi việc lạm dụng
đồ uống có cồn.
Ở
Việt Nam có rất nhiều người nghiện rượu. Điều tra
cộng đồng mới đây cho thấy, tỷ lệ nghiện rượu là
3,23%; lạm dụng rượu là 11,27% dân số trên 15 tuổi.
Trên 60% người loạn thần và nghiện rượu bắt đầu
uống rượu trước tuổi 20. Trong khi đó ở các quốc
gia tiên tiến đều có quy định nghiêm ngặt về việc
sử dụng bia rượu, nhất là độ tuổi. Như ở Mỹ,
thanh niên trên 21 tuổi mới được đụng đến thức
uống có cồn. Ở Việt Nam lại khác, trẻ em còn có khi
còn được cổ súy uống rượu, như một hình thức xem
như trẻ đã lớn và noi theo gương của cha chú. Mặc dù
con số người nghiện rượu ở Việt Nam là một con số
không nhỏ nhưng vẫn chưa có các trung tâm cai nghiện
rượu đúng bài bản. Nguyên nhân có thể là do người
dân chưa có ý thức rằng nghiện rượu cũng chẳng thua
kém nghiện ma túy, chính phủ cũng vì thế chưa có động
thái tăng cường các trung tâm cai nghiện rượu. Viện
Pháp y Quốc gia công bố xét nghiệm 500 nạn nhân tử
vong do tai nạn giao thông thì 34% nạn nhân trong máu có
nồng độ cồn. Báo cáo về Chất có cồn và Sức khỏe
của WHO trong năm 2014 cho thấy trong tổng số hơn 3,3
triệu ca tử vong có liên quan đến chất có cồn trên
toàn cầu thì 15% số tử vong đó là do tai nạn giao thông
có liên quan tới chất có cồn. Tại Việt Nam, theo WHO
71,7 % nam giới tử vong do xơ gan có liên quan đến rượu
bia và 36,2% nam giới tử vong do tai nạn giao thông có liên
quan đến rượu bia. Vậy rõ ràng, tác hại của bia rượu
chẳng thua kém mà có khi còn hơn cả ma túy.
Luật
ban hành cũng chỉ là để răn đe, quan trọng là ở ý
thức của người dân. Từ suốt bao đời nay rượu bia
được sử dụng rộng rãi nhiều nơi trên thế giới và
cũng có một số tác dụng có lợi nhất định, làm cho
đời sống con người thêm thi vị. Tuy nhiên việc lạm
dụng bia rượu và thức uống có cồn là điều cần nên
chấn chỉnh nghiêm khắc, nhất là ở một quốc gia có
truyền thống say xỉn như ở Việt Nam. Cứ mỗi chiều
tan tầm về, nhìn thấy các quán nhậu đông nghẹt khách,
cảm thấy đáng buồn cho viễn cảnh một đất nước
sáng say chiều xỉn. Một khảo sát 200 sinh viên tại bốn
trường đại học Sài Gòn vào năm 2007 cho thấy, tuổi
trung bình “biết nhậu” lần đầu tiên là 16,7 tuổi,
trong đó tất cả sinh viên năm thứ nhất uống rượu
bia ngay khi mới 15.5 tuổi; trong 127 sinh viên còn sử dụng
rượu bia, 33.9% uống vài lần/tháng, 29.1% uống dịp lễ,
tết, 3.1% sinh viên ngày nào cũng uống. Trung bình mỗi
sinh viên uống 4.58 chai bia/lần và khoảng 1.95 xị
rượu/lần. Đặc biệt, trung bình một nữ sinh viên uống
5.97 chai bia/lần trong khi nam chỉ có 3.93 chai/lần. Sinh
viên là người thành thị cũng uống nhiều hơn sinh viên
gốc nông thôn (5.65 chai/lần so với 4.01 chai/lần); 70,1%
đến với rượu bia do được rủ rê.
Bài
viết này nói những điều đã cũ, nhưng vì vẫn còn tồn
tại nên tôi cũng muốn chia sẻ chút ý kiến, chỉ mong
độc giả cảm nhận và chung tay cùng thay đổi quan điểm
sử dụng rượu bia trong truyền thống Việt Nam.
*
Blog của Cao Huy Huân là blog cá nhân. Các bài viết trên
blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA
nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của
Chính phủ Hoa Kỳ.
No comments:
Post a Comment