Trọng
Nghĩa - RFI
Đăng
ngày 09-12-2014 Sửa đổi ngày 09-12-2014 12:07
Vào
lúc tranh cãi Manila-Bắc Kinh về vụ Philippines kiện đường
lưỡi bò Trung Quốc ở Biển Đông bùng lên gay gắt trở
lại, Washington lần đầu tiên chính thức nhập cuộc. Một
văn kiện chính thức của Bộ Ngoại giao Mỹ, công bố
ngày 05/12/2014 phân tích cặn kẽ yêu sách chủ quyền của
Trung Quốc tại Biển Đông trong bản đồ 9 đoạn và nêu
bật các tính chất mơ hồ, phi lý và phi pháp của các
đòi hỏi.
Trong
bản nghiên cứu số 143 về các Ranh giới trên biển
(Limits in the Seas) mang tựa đề : Trung Quốc Yêu sách trên
biển Nam Trung Hoa (tức Biển Đông) - China Maritime Claims in
the South China Sea, Vụ Đại dương và các vấn đề Khoa
học và Môi trường Quốc tế của Bộ Ngoại giao Mỹ đã
tập trung phân tích «
các đòi hỏi chủ quyền trên biển của Cộng hòa Nhân
dân Trung Hoa, đặc biệt là yêu sách của "đường
gián đoạn" bao quanh các hòn đảo và vùng nước tại
Biển Đông ».
Ngay
trong phần mở đầu, tài liệu dài 24 trang, kèm theo rất
nhiều bản đồ dẫn chứng, đã nhắc lại sự kiện Bắc
Kinh gởi công hàm cùng tấm bản đồ 9 đường gián đoạn
đến Liên Hiệp Quốc vào tháng 05/2009 để khẳng định
chủ quyền Trung Quốc tại Biển Đông, một sự khẳng
định đã bị các nước Việt Nam, Indonesia và Philippines
phản đối, cho rằng tấm bản đồ đó không có cơ sở
pháp lý dựa theo luật biển Liên Hiệp Quốc.
Bản
đồ rất mơ hồ
Điểm
đáng chú ý được bản báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ
ghi nhận là vào năm 2011, Trung Quốc đã gởi thêm một
công hàm khác đến Liên Hiệp Quốc, nhắc lại các yêu
sách của họ đã được ghi trong công hàm năm 2009, và bổ
sung thêm hàng chữ : «
Chủ quyền của Trung Quốc, cùng với các quyền liên quan
và quyền tài phán tại Biển Đông được chứng tỏ bằng
vô số bằng chứng lịch sử và pháp lý ».
Vấn
đề được Bộ Ngoại giao Mỹ nêu bật là : «
Trung Quốc đã không làm rõ bằng luật lệ, tuyên cáo,
hoặc văn kiện chính thức nào khác các cơ sở hay bản
chất pháp lý của các yêu sách liên quan đến tấm bản
đồ với đường gián đoạn ». Trong
tình hình đó, nghiên cứu của Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra
nhiều diễn giải khác nhau về các yêu sách chủ quyền
của Trung Quốc, để xem diễn giải nào phù hợp với
luật pháp quốc tế về biển.
Bản
báo cáo của Mỹ đã xem xét ba cách giải thích khác nhau
về đường gián đoạn mà Trung Quốc vẽ ra trên Biển
Đông : (1) Ranh giới xác định chủ quyền trên các hòn
đảo, (2) Biên giới trên biển của một quốc gia - mà ở
đây là Trung Quốc ; (3) Ranh giới xác định chủ quyền
lịch sử.
Các
đường gián đoạn lung tung và không nhất quán
Nhận
định đầu tiên của bản báo cáo này là các đường
gián đoạn đã được vẽ rất lung tung, không nhất quán.
Trang 5 bản báo cáo ghi nhận : «
Công việc mô tả các đường đứt đoạn của Trung Quốc
về mặt địa lý rất phức tạp do mâu thuẫn giữa bản
đồ năm 2009 và những tấm bản đồ khác cũng của Trung
Quốc, chẳng hạn như bản đồ năm 1947, thậm chí cả
các bản đồ đương đại (xuất bản năm 2013-2014) vì
các bản đồ này cho thấy những đường gián đoạn có
kích cỡ khác nhau và ở những vị trí khác nhau ».
Nhận
xét khác là các đường gián đoạn – phân thành 9 vạch
- lại gần bờ biển các nước bao quanh Biển Đông như
Việt Nam, Philippines, Indonesia hay Malaysia, hơn là gần các
hòn đảo, chưa nói đến việc rất xa bờ biển Trung
Quốc. Một ví dụ : Vạch số 1 chỉ cách bờ biển Việt
Nam 50 hải lý, và cách đảo Lý Sơn 36 hải lý ! Kỷ lục
là vạch số 4, chỉ cách đảo Borneo của Malaysia 24 hải
lý mà thôi.
Trong
phần phân tích, các tác giả bản báo cáo của Bộ Ngoại
giao Mỹ đã thử tim hiểu xem phải chăng các đường gián
đoạn của Trung Quốc được dùng để xác định ranh
giới các đảo mà Trung Quốc đòi chủ quyền, hay là biên
giới quốc gia của Trung Quốc. Trong hai giả thuyết này,
các đường ranh đó hoàn toàn không phù hợp với luật
lệ quốc tế hiện hành.
Không
có cơ sở pháp lý nào cho việc đòi chủ quyền lịch sử
Riêng
trong trường hợp thứ ba là dùng đường đứt đoạn để
xác định chủ quyền lịch sử, thì bản báo cáo xác
định là yêu sách của Trung Quốc không phù hợp với
luật quốc tế.
Theo
bản báo cáo, khi đòi hỏi chủ quyền lịch sử, một
quốc gia phải công bố rộng rãi yêu sách đó để quốc
tế biết đến. Điều này thường được thực hiện qua
các thông báo chính thức. Thế nhưng các tấm bản đồ 9
đường gián đoạn khác nhau của Trung Quốc lại không
chính xác hoặc không nhất quán, do đó không đáp ứng
được điều kiện này.
Ngoài
ra, theo báo cáo, yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại
Biển Đông cũng không đáp ứng ba yêu cầu căn bản : (1)
Thẩm quyền không được hành xử một cách công khai,
thực thụ và được mọi người biết đến ; (2) Thẩm
quyền không được hành xử một cách liên tục ; (3) Thẩm
quyền không có sự chấp thuận của các nước ngoài.
Lúc
nào Trung Quốc cũng nói đến chủ quyền lịch sử không
thể chối cãi của họ ở Biển Đông. Ngày 07/12/2014
chẳng hạn, theo tin Tân Hoa Xã, trong bản Tuyên bố lập
trường về việc bác bỏ vụ kiện của Philippines, Bắc
Kinh đã tái khẳng định rằng :
«
Trung Quốc có chủ quyền không thể tranh cãi đối với
các quần đảo ở Biển Đông (quần đảo Đông Sa, quần
đảo Tây Sa (tức Hoàng Sa), quần đảo Trung Sa và quần
đảo Nam Sa (tức Trường Sa) và các vùng biển lân cận.
Các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông có từ hơn
2.000 năm trước đây. Trung Quốc là quốc gia đầu tiên
phát hiện, đặt tên, khám phá và khai thác các nguồn tài
nguyên ở Biển Đông, và là bước đầu tiên thực hiện
quyền chủ quyền trên các đảo này.
Từ
năm 1930 đến năm 1940, Nhật Bản đã chiếm cứ bất hợp
pháp một số quần đảo trên Biển Đông trong cuộc chiến
tranh xâm lược Trung Quốc. Vào cuối của Chiến tranh Thế
giới Thứ hai, Chính phủ Trung Quốc đã lại tiếp tục
hành xử chủ quyền đối với các quần đảo ở Biển
Đông... »
Đối
với Bộ Ngoại giao Mỹ, lý luận của Trung Quốc về chủ
quyền lịch sử của họ trên Biển Đông không đứng
vững. Bản báo cáo kết luận : «
Trừ phi Trung Quốc làm rõ rằng yêu sách chủ quyền gói
trong các đường gián đoạn chỉ nhắm vào các đảo nằm
bên trong và các vùng hải phận được tạo ra từ những
thực thể địa dư theo quy định của luật biển quốc
tế, như được phản ánh trong Công ước Liên Hiệp Quốc
về Luật Biển, nếu không thì yêu sách chủ quyền thể
hiện qua các đường gián đoạn không phù hợp với pháp
luật quốc tế về biển ».
.
--------------------
.
Tài
liệu 26 trang của Bộ Ngoại giao Mỹ, phản đối yêu sách
‘đường 9 đoạn’ của Trung Quốc: CHINA
– MARITIME CLAIMS IN THE SOUTH CHINA SEA
(US State Department).
No comments:
Post a Comment